مهم ترین افکت های صوتی در میکس و مسترینگ
اکولایزر EQ ، فشرده سازی Compress ، تأخیرها Reverbs & Delays ، اعوجاج Distortion و Phaser & Flangers
میخواهیم توی این مقاله به 5 مورد مهم از افکت ها یا جلوه های پرکاربرد صدا در صنعت تولید موسیقی و حتی تولید فیلم بپردازیم و شما را با آنها آشنا کنیم . آشنایی با نحوه کار آنها می تواند درک عمیق تری به شما بدهد و شما را به تولیدکننده بهتر و سریع تری نسبت به اکثر تولیدکنندگانی که از آنها استفاده می کنند ولی درک دقیقی از آنها ندارند ،تبدیل کند .
همچنین نکاتی کوتاه را به تفاوتهای بین آنالوگ و دیجیتال و صداسازی با یکی از پلاگین های پرکاربرد مانند Guitar Rig 5 اشاره خواهم کرد. این مقاله برای آشنایی با این 5 افکت پرکاربرد و پر کردن شکاف بین این دو نوشته شده است و امیدوارم که برای شما مورد استفاده و توجه قرار بگیرد.
اگر می خواهید در استفاده از افکت های اشاره شده در این مقاله و در میکس کارهای خود عمیق تر شوید و حرفه ای تر یاد بگیرید، پیشنهاد میکنم که نگاهی به دوره های میکس و مسترینگ ما بیاندازید.
همچنین این مقاله به شما کمک می کند تا چگونگی عملکرد این ابزارها و هدف کلی آنها در تولید موسیقی را در مقیاس کلی درک کنید ، که به نظر من بسیار مهم ، مفید و ضروری است.
کنترل طیف فرکانس EQing
اساسی ترین هدف EQ تغییر شکل طیف یا محدوده فرکانس یک آهنگ صوتی است که با تقویت یا کاهش و فیلتر کردن کامل فرکانس های خاص هنگامی که میکسی بهم ریخته باشد به کمک شما می آید. اکولایزر معمولاً اولین ابزاری است که باید برای اصلاح تعادل فرکانس و بهتر قرار گرفتن همه چیز در کنار یکدیگر به سراغ آن بروید.
EQ ها با جابجایی سیگنال صوتی با تغییر فاز ( Shifting Phase تغییر موقعیت درجه چرخش سیگنال صوتی ) البته بسیار اندک ، ایجاد قله ها و دره های جدید در شکل موج که پاسخ فرکانس آن را تغییر می دهند ، کار می کنند.
در دنیای دیجیتال ، معادلات دیگری نیز وجود دارد که این مسئله پیچیده را لمس و دسته بندی می کند، ایجاد یک کپی از سیگنال در مسیر و ایجاد تاخیرهای زمان بندی بسیار کوچک در حد میلی ثانیه برای تغییر در حالت سیگنال صوتی و ایجاد افکت ها یا حالت های متفاوت مانند Flanger , Phaser و Chorus ها.
اصلول اساسی EQ آنالوگ با EQ دیجیتال یکسان است ، اما طراحی مدارهای آنها با اکولایزرهای EQ دیجیتال بسیار متفاوت است. اگر فرصتی پیدا کردید که یک EQ آنالوگ خوب را امتحان کنید ، قطعا پیشنهاد میکنم که از آن استفاده کنید، ایجاد گرمی که در آنها وجود دارد برای EQ های دیجیتال کمی دشوار است!
بسته به نوع یونیت EQ آنالوگ ، هنگام تقویت یا بوست Boost کردن فرکانس ها ممکن است از یونیتهای آنالوگ صدای پاک تر ، شفاف تر و اصطلاحا چاق تری نسبت به دیجیتال دریافت کنید ، اما در مقابل افکت EQ دیجیتال اگر بخواهید همان روش را انجام دهید ممکن است ( بستگی به نوع اکولایزر دیجیتال هم دارد ) نازکتر و لاغرتر به نظر برسد.
فشرده سازی Compression
کمپرسورها ممکن است دشوارترین افکت ها صوتی در میکس یا مسترینگ باشند ، بنابراین اگر فوراً روی آنها تسلط پیدا نکردید نگران نباشید چون به دانش و ممارست نیاز دارند . به طور خلاصه ، فشرده سازی یا کمپرس کردن Compression باعث می شود صدای سیگنال صوتی استوارتر ، محکمتر و یکنواخت تر شود و میزان صدا در همه جای آن با تنظیمات دقیق یکسان شود.
همچنین کمپرسور باعث تمرکز بیشتر روی سیگنال و هدایت مسیر آن در یک کانال مخصوص با Threshold می شود. اگر سیگنال محدوده دینامیک زیادی داشته باشد (Dynamic Range) ، فشرده سازی باعث له شدن یا محدود شدن سیگنال در اندازه داده شده می شود.
به طور کلی ، فقط زمانی از فشرده سازی استفاده کنید که بدانید چرا از آن استفاده می کنید در غیر این صورت ممکن است صدا را کاملاً له کرده و شکل موج آن را داغون و به درد نخور کنید.
یک کمپرسور در هر لحظه از زمان (میلی ثانیه) به سیگنال صوتی که وارد آن می شود نگاه و ارزیابی می کند که آیا سیگنال بیش از آستانه ای است که شما تنظیم کرده اید یا نه ؟ و آن را با نسبت تنظیم شده کاهش می دهد.
به عنوان مثال ، نسبت 4: 1 به این معنی است که به ازای هر 4 دسی بل (دسی بل) بیش از آستانه ، فقط 1 عدد را عبور می دهد. فکر کنید که این میزان صدا را به یک چهارم نسبت کاهش می دهد. سپس می توانید از آنچه به نام افزایش یا Makeup Gain نامیده می شود ، سیگنال صوتی را به میزان متوسط صدای اصلی افزایش دهید. در کمپرسورهای دیجیتال این کار بسیار ساده است اما کمپرسورهای آنالوگ کمی متفاوت هستند و نیاز به تجربه و دانش بیشتری دارند.
عبارت معروفی در مورد با کمپرسور معروف LA-76 است که “جادوی 1dB” نام دارد . این عبارت این معنی را دارد که شما به راحتی می توانید یک مسیراز سیگنال را از کمپرسور رد کنید و کمترین میزان فشرده سازی را روی آن اعمال کنید ، این کار باعث صدای
بسیار گرم تر از قبل میشود و پررنگتر به نظر می رسد.
استفاده از کمپرسورهای آنالوگ کمی دشوارتر و گرانتر هستند و شما به سادگی نمی توانید میزان صدا را کنترل و مهار کنید اما در کمپرسورهای دیجیتال می تواند این کار را به خوبی و راحت تر، مخصوصا با استفاده از نمایشگرهای فرکانس آنها انجام دهید و عموما هم کمپرسورهای دیجیتال ارزان تر هستند.
هر کمپرسور آنالوگ و کلاسیک صدای متمایز و خاص خود را دارد و گاهی اوقات شما فقط فشرده سازی بسیار کم و گرما دهنده می خواهید تا بتوانید صدای آهنگ خود را با استفاده از سخت افزار پررنگ و دلچسب کنید ، اینجاست که آنالوگ بهترین انتخاب است.
در موارد دیگر ، شما می خواهید تا آنجا که می توانید از کمپرسورها برای بالا بردن حد بلندی صدای خود استفاده کنید ، اینجاست که کمپرسورهای آنالوگ گاهی اوقات مقابله و حتی مبارزه می کنند البته این بخشی از صدا و شخصیت آنهاست اما از آن سو با استفاده از کمپرسورهای دیجیتال شما میتوانید این کار را با (Limiter) بهتر و دقیق تر انجام دهید .
تاخیر Delay
افکت دیلی Delay ابزاری باورنکردنی برای تبدیل هر چیزی به ساز ریتمیک میباشد. با اضافه کردن تأخیر Delay، چندین نسخه تکراری از یک سیگنال صوتی ایجاد می شود که می تواند فضا را پر کند یا به جلوه های جالب توجهی دست یابد و اگر تأخیر را به سرعت نرم افزار میزبان DAW خود سینک Sync و یا هماهنگ کنید از قدرت و ارتباط بیشتری نیز برخوردار خواهید شد.
اکثر تأخیرها یا افکت های Delay دیجیتالی به طور پیش فرض این کار یعنی Sync را در اختیار شما میگذارند و بیشتر تأخیرها شامل گزینه های فیلتر اکولایزر نیز هستند.
از آنها برای ایجاد تفکیک بین صدای اصلی و نسخه های کپی شده استفاده کنید و بکار خود حجم و پهنا دهید و وقتی می خواهید یک تاخیر را امتحان کنید به یک مکان خلوت بروید و با تمرکز بیشتری این کار را انجام دهید.
نت چنگ نقطه دار را امتحان کنید ، این تاخیر معمولاً بهترین تنظیم برای ایجاد حس حرکت در میکس است. در صورت استفاده صحیح ، تاخیرها می تواند تقریباً هر چیزی را با تکرار در فواصل منظم به ساز کوبه ای تبدیل کنند.
آموزش انواع افکت Delay
تاخیرهای آنالوگ یا سخت افزارهای Delay تفاوت عمده و آشکاری با همتایان دیجیتال خود دارند. زمان بندی آنها دقیق نیست و هیچ راهی برای همگام سازی آنها با سرعت نرم افزارهای میزبان یا DAW ها وجود ندارد. این بدان معناست که هدف شما از تأخیرهای آنالوگ باید متفاوت باشد و ممکن است وسوسه شوید فقط تأخیرهای بهنگام ایجاد کنید ، اما می توانید هر زمان بندی را که دوست دارید اضافه کنید و اگر زمان تأخیر را به اندازه کافی کوتاه کنید یعنی چیزی حدود 10 الی 30 میلی ثانیه ، تاخیر شبیه Reverb به نظر می رسد که در واقع فقط یک دسته از تاخیرهای کوتاه پشت سرهم است و به کار شما فضای خاصی از ریورب خواهد داد.
اوجاج Distortion
اگر در مورد دیستورشن Distortion اطلاعاتی ندارید پیشنهاد میکنم که این مقاله را پیرامون دیستورشن چیست ؟ حتما مطالعه کنید.
این افکت یعنی دیستورشن Distortion هارمونیک هایی را به اشکال مختلف به هر سیگنالی اضافه می کند و اگر سیگنال از قبل هارمونی نداشته باشد آن را رنگ آمیزی و یا پررنگ میکند و به طور موثری حجم به آن اضافه می کند. اعوجاج یا Distortion هنگامی که به شدت میخواهید سیگنال را عصبانی و برانگیخته کنید بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد و در این کار استادانه عمل میکند. اگر کمی از آن را روی سیگنال خود بگذارید صدایی دلپذیرتر ، پرحجم تر و وحشی تری را خواهید داشت و همه چیز در این بین پر هارمونی تر خواهد شد.
انواع مختلف اعوجاج Distortion وجود دارند ، هرکدام دارای مشخصات صوتی متفاوت هستند بنابراین ما فقط به چند مورد آن اشاره خواهیم داشت :
- Digital Clipping یا کلیپ شدن دیجیتالی : وقتی سیگنال صوتی از محدوده 0dBFS بالاتر می رود (به رنگ قرمز) ایجاد می شود. صدای تند و خشن و عاری از گرما. معمولا به طور تصادفی ایجاد می شود ، اما برخی از مهندسان از استفاده عمدی آن لذت می برند تا عمدا صدای خشن را به آهنگ اضافه کنند.
- Saturation یا اشباع هارمونی : فرآینده ظریف بسیاری از EQ ها و کمپرسورهای آنالوگ و عمداً توسط یونیتهای سخت افزاری یا نرم افزاری ایجاد میشوند و کارشان بالابردن هارمونی های داخل سیگنال است. هدف، پرخاشگر یا وحشی بودن سیگنال نیست، بلکه ایجاد احساس گرما و زنده تر بودن بیشتر و برانگیختن هارمونی ها در صدا است.
- Bit reduction یا کاهش بیت : همان تاثیری است که هنگام ضبط صدا با سخت افزار بازی های ویدیویی قدیمی مثل آتاری یا اولین نسل نینتندو یا کومودور 64 شنیده میشد که عمداتا 4 یا 8 بیت بودند. در هنگام شنیدن به این آهنگها صدایی تند و خشن را احساس می کنید که شما را به یاد اولین نسل بازی ها می اندازد. این نوع افکت ها از محدودیت و ضعف سخت افزارهای دیجیتالی قدیمی و پایین بردن یا کاهش Bit بهره می برند و صدایی کاملاً منحصر به فرد در دنیای دیجیتال ایجاد می کند.
- Waveshaping یا تغییر در شکل موج : این نوع اعوجاج یا دیستورشن از طریق یک “تغییر شکل سیگنال” کار می کند، یک شکل موج در سیگنالی که از آن عبور می کند ضرب می شود تا کاملاً یک صدای جدید ایجاد کند. این شاید متنوع ترین نوع اعوجاج Distortion یا درایو Drive باشد که با آن روبرو خواهید شد ، خصوصاً اگر بتوانید دستی آنها را تنظیم کنید. افکت iZotope’s Trash 2 یک ابزار خارق العاده برای این کار است.
آموزش انواع افکت دیستورشن و درایو Distortion & Drive
اعوجاج Distortion وسیله ای جدی برای شکل ،حجم و رنگ دادن به صدای شماست و با گذشت زمان احتمالاً خواهید دید که بدون داشتن حداقل بخشی از آن در MIX خود ، میکس مسطح یا بی جون خواهی داشت. فقط مطمئن شوید که در هر مسیر یا LINE خود از همان نوع اعوجاج استفاده نکنید! یا کلا در استفاده از دیستورشن ها اغراق نکنید و اگر به اعوجاج خود تنوع ندهید ، ترکیب شما احتمالاً ” اعصاب خورد کن ” به نظر می رسد. بنابراین از انواع مختلف اعوجاج با فکر و درست استفاده کنید و تا زمانی که راضی نشدید آنها را با هم مخلوط یا ترکیب کنید!
دیستورشن های آنالوگ نیز بسیار عالی و فوق العاده هستند ، اما مطمئناً به اندازه دیستورشن های دیجیتال تنوع ، پرکاربرد و قابل دستکاری نیستند ، اما یک عامل مهم گرما است ! که اگر می خواهید بیشترآن را داشته باشید باید وارد صنعت دیستورشن های آنالوگ شوید.
سریعترین راه برای آشنایی با آنها استفاده از پدال ها یا یونیت های دستورشن، درایو و یا فاز Fuzz گیتار است زیرا هنوز هم به طور گسترده و محبوب توسط نوازندگان حرفه ای و مهندسان میکس و مسترینگ مورد استفاده قرار می گیرند.
Phasing and Flanging
این نوع افکت ها به اندازه زیادی در میکس نشاط آور و روح دهنده هستند، اینها بر اساس همان اصل اساسی EQ کار می کنند و سیگنال صوتی را کپی کرده و با تفاوت کمی در زمان و تغییر در فاز سیگنال تغییرات و تاثیراتی را اضافه می کنند. البته نکته ای که بسیار اهمیت دارد این است که این تغییرات در حد چند میلی ثانیه هستند و اغلب زیر 10 میلی ثانیه اتفاق می افتد. پاسخ فرکانسی ایجاد شده توسط حرکت رفت و برگشت فاز بسیار عالی به نظر میرسد و مانند یک شانه دندانه دار فیلتری را روی سیگنال اصلی با زمان یادشده حرکت میدهد و به همین دلیل فیلتر شانه Comb Filtering نیز نامیده می شود. تعداد زیادی از گروه های کلاسیک راک مانند Led Zeppelin برای کمک به ایجاد صدای خود مرتباً از Phasing و Flanging استفاده می کردند.
در آن زمان این کار هنوز کاملاً جدید و تازه بود ، اما در حال حاضر برای اینکه بتوانید در میکس امروزه برجسته و نوآور شوید ، باید کمی بیشتر از اینکه توضیح داده شد در مورد این نوع پلاگین ها و تنوع در آنها تحقیق کنید و خود را محک بزنید. شما میتوانید این پلاگین ها رو با پلاگینهای دیستورشن و دیلی تلفیق کنید و جلوه های صوتی جدید و جالبی ایجاد کنید و یا اصطلاحا یک صدای ترکیبی پیچیده ایجاد کنید. نکته ای که در صداسازی وجود دارد این است که ترکیب پلاگین های بیشتر اغلب بهتر از یک افزونه یا پلاگین هستند! برای میکس دانش و زمان بگذارید و نوآور باشید!
آموزش ماژول های پرکاربرد در میکس و صداسازی
نکته نهایی
انواع مختلفی از افکت ها در میکس و مسترینگ و صداسازی وجود دارند ، اما مهم این است که ابتدا اصول اولیه آنها را پایه ای درک کنید و به بعد به دنبال موارد پیچیده تر بروید. وقتی با این 5 مورد توانستید به صورت راحت کار کنید و حرفه ای شدید آن موقع میتوانید افکت های پیچیده تر را راحت تر یاد بگیرید. بسیاری از جلوه های صوتی دیجیتال یا اصطلاحا افکت های صوتی دیجیتال مستقیماً از دنیای آنالوگ گرفته شده اند و هنوز هم بسیاری از مهندسان با ابزارهای آنالوگ خود که معمولاً بسیار گران ترند بیشتر از دیجیتال کار میکنند. اما دنیای دیجیتال بقدری باکیفیت و راحت تر شده اند که وسوسه انگیز شده اند!!
هر زمان که می توانید افکت ها و یونیت های آنالوگ را امتحان کنید زیرا صدایی گرم تر و قطعا طبیعی تری نسبت به دیجیتال در اختیار شما قرار خواهند داد، اما به یاد داشته باشید که هیچ چیزی مانع تولید آهنگ های شما نشود ، بطور مثال تعصب بی مورد در بکار گیری سخت افزارهای گران آنالوگ !
از آنچه در صنعت دیجیتال به دست آورده اید بیشترین بهره را ببرید زیرا دنیای دیجیتال در حال نزدیک شدن و سبقت گرفتن از آنالوگ است !!! ولی اگر صدای سخت افزارهای آنالوگ را بیشتر دوست دارید و حتی بودجه شما هم اجازه داد ، آرام آرام وارد آنالوگ شوید!
نویسنده : علی اصفهانی
فروش ویژه